مقایسه انواع بخاری: از شومینه ای تا دیواری و برقی

اگر دنبال وسیله‌ای هستید که علاوه بر گرم کردن، دکوراسیون خانه شما را هم زیر و رو کند و جلوه‌ای شیک و صمیمی به فضا بدهد، بخاری‌های طرح شومینه همان چیزی هستند که می‌خواهید، در ادامه برخی ویژگی‌ها و محدودیت‌های این بخاری ها را بررسی میکنیم:

• زیبایی چشم‌نواز: مهم‌ترین ویژگی این مدل‌ها، طراحی دکوراتیو و شبیه به شومینه‌های سنتی است. دیدن شعله‌های آتش، حتی اگر گازی باشند، حس گرما و آرامش خاصی به خانه می‌آورد و فضای خانه را دلنشین می‌کند.
• گرمایش قوی: این بخاری‌ها معمولاً ظرفیت حرارتی بالایی دارند و برای گرم کردن فضاهای بزرگ مثل سالن‌های پذیرایی یا ویلاها (معمولاً بین ۵۰ تا ۱۸۰ متر مربع) خیلی خوب جواب می‌دهند.
• امکانات ایمنی بالا: مدل‌های شومینه‌ای استاندارد مجهز به ترموکوپل (برای قطع جریان گاز در صورت خاموش شدن شعله)، سیستم کنترل اکسیژن محیط (ODS) و اغلب شیشه‌های نشکن و مقاوم در برابر حرارت هستند.
• کنترل فشار گاز: بسیاری از مدل‌های جدید دارای گاورنر هستند که فشار ورودی گاز را تنظیم می‌کند.

• مصرف انرژی بالا: اگرچه گاز شهری در ایران ارزان است، اما بخاری‌های شومینه‌ای معمولاً گرید مصرف انرژی متوسطی اغلب (E) دارند و نسبت به بخاری‌های گازی معمولی، مصرف گاز بیشتری دارند که در استفاده طولانی مدت، به‌صرفه نیست.
• اندازه بزرگ و وزن زیاد: این بخاری‌ها جاگیر و سنگین هستند (گاهی تا ۳۸ کیلوگرم) و جابه‌جایی و نصب آن‌ها نیاز به فضای نسبتاً زیادی دارد.
• هزینه اولیه بیشتر: قیمت خرید و نصب مدل‌های شومینه‌ای معمولاً نسبت به بخاری‌های زمینی یا دیواری بالاتر است.

بخاری‌های دیواری، چه از نوع دودکش‌دار و چه بدون دودکش، راه‌حلی عالی برای فضاهایی هستند که با محدودیت جا مواجه‌اند یا می‌خواهند از گرمایش موضعی و کم‌هزینه استفاده کنند.

• صرفه‌جویی در فضا: این بخاری‌ها روی دیوار نصب می‌شوند و فضای کف خانه را اشغال نمی‌کنند، که برای خانه‌های کوچک و آپارتمان‌ها یک مزیت بزرگ است.
• قیمت مناسب: هزینه خرید بخاری‌های دیواری معمولاً مقرون‌به‌صرفه و مناسب است.
• راندمان حرارتی فوق‌العاده: مخصوصاً مدل‌های بدون دودکش راندمان حرارتی بسیار بالایی دارند (تا ۹۹.۹ درصد)، به این معنی که تقریباً تمام گرمای تولید شده وارد محیط می‌شود.
• قابلیت استفاده زمینی و دیواری: بسیاری از مدل‌های دیواری را می‌توان روی زمین هم استفاده کرد و جابه‌جایی آن‌ها (به خصوص مدل‌های سبک‌تر) راحت است.
• ایمنی در مدل‌های بدون دودکش: مدل‌های بدون دودکش حتماً مجهز به سیستم ODS هستند که اگر اکسیژن محیط خیلی کم شود (زیر ۱۸ درصد)، بخاری را خودکار خاموش می‌کند تا از خطر گازگرفتگی جلوگیری کند.

• محدودیت متراژ: توان گرمایشی بخاری‌های دیواری معمولاً کمتر از مدل‌های زمینی بزرگ است و برای فضاهای کوچک (زیر ۵۰ متر مربع) مناسب هستند.
• خطر در فضاهای بسته (مدل بدون دودکش): مهم‌ترین نکته اینجاست؛ بخاری‌های دیواری بدون دودکش به‌هیچ‌وجه نباید در فضاهای کاملاً بسته مثل اتاق خواب، حمام، انباری یا زیر پله استفاده شوند، چون اکسیژن محیط را مصرف کرده و خطرناک هستند. این مدل‌ها فقط برای مکان‌های نیمه‌باز یا جاهایی که تهویه مناسب و جریان هوا دارند (مثل مغازه‌ها یا ادارات) مناسب‌اند.
• نصب روی دیوار: هرچند نصب آسانی دارند، اما در پایان فصل سرد، جمع کردن و باز کردن بخاری دیواری کمی دشوارتر از بخاری‌های زمینی است.

بخاری برقی (هیتر) راه‌حل سریع و آسانی برای گرم کردن موضعی است، مخصوصاً در جاهایی که به گاز دسترسی ندارید یا فقط می‌خواهید یک قسمت کوچک را گرم کنید.

• تابشی (المنتی): این مدل‌ها المنت‌های مشخصی دارند و گرما را از طریق تابش مستقیم منتقل می‌کنند. کاملاً بی‌صدا هستند و برای گرم کردن مستقیم افراد یا اجسام (مثلاً زیر کرسی یا در تراس) عالی‌اند.
• فن‌دار (کانوکشن): این مدل‌ها با استفاده از فن، هوای گرم تولید شده توسط المنت را به محیط پرتاب می‌کنند و می‌توانند فضای کوچک‌تری را سریع‌تر و یکنواخت‌تر گرم کنند. برخی از آن‌ها ترموستات و تایمر دارند.
• کانوکتور: ترکیبی از هر دو مدل تابشی و فن‌دار هستند، که می‌توانید فن را به دلخواه خاموش و روشن کنید.

• ایمنی گاز: چون با برق کار می‌کنند، خطر نشت گاز، مسمومیت با مونوکسید کربن (CO) یا کاهش اکسیژن محیط (مانند بخاری‌های گازسوز بدون دودکش) کاملاً وجود ندارد.
• حمل آسان: بخاری‌های برقی سبک و کوچک هستند و جابه‌جایی آن‌ها بین اتاق‌ها یا حتی حمل به مسافرت بسیار راحت است.
• نصب آسان: فقط کافی است به پریز برق وصل شوند.
• کنترل دقیق: بسیاری از مدل‌ها مجهز به ترموستات و تایمر هستند که به شما اجازه می‌دهد دما و زمان روشن و خاموش شدن را دقیقاً تنظیم کنید.

• مصرف برق بسیار بالا: بزرگترین مشکل بخاری‌های برقی همین است. حتی مدل‌هایی که به عنوان "کم مصرف" معرفی می‌شوند، در مقایسه با گاز شهری، مصرف برق بسیار زیادی دارند و استفاده طولانی مدت از آن‌ها، هزینه برق بالایی روی دست شما می‌گذارد.
• مناسب فضاهای کوچک: هیترهای برقی به درد گرم کردن فضاهای بزرگ نمی‌خورند و بیشتر به عنوان وسیله گرمایشی مکمل یا برای محیط‌های محدود (زیر ۵۰ متر، اغلب تا ۲۰ متر مربع) توصیه می‌شوند.
• تولید صدا: مدل‌های فن‌دار ممکن است صدای فن داشته باشند که برای محیط‌هایی مثل اتاق خواب یا کتابخانه آزاردهنده است.

انتخاب بهترین بخاری کاملاً به اولویت‌ها، بودجه و فضای شما بستگی دارد. با توجه به مقایسه‌ای که انجام دادیم، این راهنمای سریع به شما کمک می‌کند تا تصمیم نهایی را بگیرید:

بهترین انتخاب: بخاری گازی شومینه‌ای (دودکش‌دار)

• توضیح: اگر سالن پذیرایی یا خانه بزرگی دارید و دکوراسیون برایتان مهم است، مدل‌های شومینه‌ای با ظرفیت بالا، گرمای کافی و ظاهری شیک را فراهم می‌کنند. اما حواستان باشد که نصب دودکش استاندارد و رعایت نکات ایمنی ضروری است و مصرف گازشان هم بالا است.

بهترین انتخاب: بخاری گازی دیواری (با توجه به تهویه)

• توضیح: برای فضاهایی که جای کمی دارند یا برای مغازه‌ها و دفاتر کار که تهویه خوب دارند، بخاری دیواری بدون دودکش با سنسور (ODS) انتخابی عالی با راندمان بالاست. اما هرگز از مدل بدون دودکش در اتاق خواب استفاده نکنید و برای فضاهای بسته حتماً مدل دودکش‌دار دیواری را انتخاب کنید.

بهترین انتخاب: بخاری برقی (فن‌دار یا تابشی)

• توضیح: اگر مستأجر هستید، برای گرم کردن موضعی (زیر کرسی، تراس، اتاق‌های خیلی کوچک) یا برای جاهایی که گازکشی ندارند، بخاری برقی بهترین دوست شماست. فقط حواس‌تان به قبض برق باشد! مدل‌های فن‌دار برای گرم کردن سریع‌تر هوا و مدل‌های تابشی برای گرمایش مستقیم افراد بهتر هستند.

راهنمای خرید طلایی:

• ایمنی حرف اول را می‌زند: هنگام خرید هر نوع بخاری گازسوز (شومینه‌ای یا دیواری)، حتماً مطمئن شوید که مجهز به سیستم‌های ایمنی حیاتی مانند ترموکوپل و سنسور ODS باشد.
• متراژ را دست کم نگیرید: ظرفیت حرارتی بخاری باید با متراژ خانه شما همخوانی داشته باشد. برای محاسبه تقریبی، میزان تولید حرارت (کالری) را بر ۲۴ تقسیم کنید، و متراژ خانه خود را در عدد ۳ ضرب کنید. این دو عدد باید تقریباً به هم نزدیک باشند.
• به رده انرژی دقت کنید: در بخاری‌های گازی به دنبال رده‌های A یا B باشید، هرچند که در مدل‌های شومینه‌ای و بزرگ‌تر معمولاً رده E رایج است. در مورد بخاری‌های برقی، بدانید که حتی کم‌مصرف‌ترین آن‌ها هم در مقایسه با گاز، مصرف بالایی دارند.